हैन, यो कस्तो छ भने दश वर्षे जनयुद्धताकाको सोच विचारको परिवेश र अहिलेको परिवेशमा आकाश जमिनको फरक छ । नेपालको राज्यव्यवस्था र अर्थराजनीतिलाई हेर्ने हो भने निकै कमजोर अवस्थामा पुगिसकेको छ । यसकारण म के निष्कर्षमा पुग्न खोजेको छुँ भने नेपाल सदियाँैदेखि परनिर्भरको अवस्थाबाट गुज्रिरहेको छ । अहिलेसम्म पनि आत्मनिर्भर हुनसकेको छैन । दुई ठुला छिमेकी देशको बिचमा नेपाल रहँदा चीन र भारत जस्ता देशहरुले गरिरहेका विश्व बजारमा उनको गुणस्तरीय उत्पादन र उपस्थिति हेर्दा नेपाल त अत्यन्तै निरीह अवस्थाबाट ताते सरिरहेको छ । यसलाई माथि उकास्न सबैभन्दा पहिले हामीले गुणस्तरीय उत्पादन संघर्ष गरि कम्तिमा आत्मनिर्भरको अंकुरा जगाउनु अनिवार्य छ ।

तत्कालीन जनयुद्धको समयमा प्रचण्डले भन्ने गरेको नेपाल दुई ढुङ्गाबीचको तरुल होइन हिरा हो भनेको डेढ दशक बित्दापनि मुलुकको हालत झनै दुरावस्थामा छ किन ? माओवादी मुुलुक निर्माणमा किन चुक्यो ?

माओवादी आन्दोलनको राप र तापबाट झट्ट हेर्दाखेरि र यहिलेको परिस्थितिसम्म आइपुग्दा सोचेजस्तो उपलब्धि नभएको जस्तो देखिन्छ तर त्यसको सारतत्व हेर्दाचाहीँ कैयौँ उपलब्धि प्राप्त गरेका छौँ । कुनै एकठाउँबाट अर्काे ठाउँमा पुग्दा विभिन्न मोडहरु पार गर्नुपर्छ भनेझैं २ सय चालीस वर्षको निरंकुश राजतन्त्र फालेर संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा आएका छौँ । यद्यपि सामन्तवादका सबै अवयबहरुको समुल नष्ट गर्न सकेका छैनौं । अर्थ राजनीतिक, समाजिक र व्यक्तिगत रुपमा जसरी हामीले सामन्ती व्यवस्था र प्रतिगामी विचारलाई पराजित गरेर अग्रगामी विचारधाराको ब्यापकता दिनुपथ्र्याे त्यो रुपमा जान नसकिएको नै हो । यद्यपि कमरेड प्रचण्डको नेतृत्वमा भएको महान क्रान्तिले जे–जति उपलब्धि हासिल भएको छ त्यसको जगमा टेकेर नयाँ ढंगले जम्प गरेर सबै माओवादी तथा परिवर्तनकामी जनसमुदाय एकजुट भएर अगाडि बढ्नुपर्छ ।

नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय कुटनैतिक मामिलामा किन लगातार असफल बनेको छ, तपाईंको विचारमा के नेपालले दुई शक्तिशाली मुलुकलाई मध्यस्थता राखेर आफ्नो समृद्धि हाँसिल गर्न सक्दैन ?

हेर्नुस् त, दलाल पुँजीवाद र बिचौलियाहरुले कस्तो सम्म षड्यन्त्र गरिरहेका छन् । त्यसकारण यस्तो जघन्य बदमासीको अन्त्य नगरी हामीले आत्मनिर्भर उत्पादन र आर्थिक क्रान्ति गर्न निकै गाह्राे हुन्छ ।

माओवादी रुपान्तरण अभियान भनेको के हो? के माओवादीहरुले राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक रुपमा घुमेको विराषत फर्काउन सक्लान ?

हामीले त्यहीखालको अभिमुखिकरण कार्यक्रम पनि गरिरहेका छौँ । यो अभियानमा कैयौं साथीहरूले अबउप्रान्त विगतका कमिकमजोरी नगर्ने प्रतिबद्धता पनि गर्नुभएको छ । हामी नयाँ ढंगले उठ्ने र पुरानो इतिहास कायम राख्ने कोसिसमा छौँ । शत प्रतिशत नै शुद्धीकरण आउन चाहिँ कठिनाइ जो छ ।

चुनावी अभियानको घोषणापत्र र जनताका समस्या एवम् सपनासँग मिल्नेगरी केही काम गरेका वृतान्त छ कि ?
हामीले पनि चुनाबको बेलामा परम्परावादी ढंगले घोषणापत्र बनाएका थियौँ । अहिले पनि सो पत्रको एक प्रति डायरीमा राखेर हरेक दिन त्यो घोषणापत्र पल्टाएर गहन समिक्षा गरिरहेको हुन्छु र सोही अनुरुप जानपनि खोजिरहेका छौँ । तर हिजोको घोषणापत्र र अहिलेको परिस्थितिमा कैयौं फेरबदल आएकोले हुबहु त्यसरी जान सकिदैन । त्यसकारण घोषणापत्र र अहिलेको परिस्थितिको फ्यूजन गरेर काम गरिरहेका छौँ । हाम्रो परिकल्पनामा रहेको १५ शैय्याको अस्पताल निर्माणको भइरहेको छ । निजी स्रोतका शिक्षकको खारेजी अभियानमा सार्थकता पाइरहेका छौँ । खुला प्रतिस्पर्धाबाट मावि स्कुलको प्रधानाध्यापक छनोट गरिरहेका छौँ । कृषिमा हामीले हेफर प्रोजेक्टसँग साझेदारी गरि पालिकाका १३ सय घरधुरीलाई व्यवसायीक कृषि उत्पादनमा जोडेका छौँ । बाख्रापालन, लसुन खेती, आलु, टमाटर, किवि, प्याज, कागती, सुन्तला खेती आदि प्याकेजमा उनीहरुलाई चाहिने बीउबिजन, उपकरण, प्राविधिक सहयोग तथा बजारीकरणलााई पालिकाबाट अनुदान प्रदान गरेका छौँ । उक्त १३ सय घरधुरी सबै नै दिर्घकालीन रुपमा यो कृषि प्याकेजबाट लाभान्वित भएका छन् । यो हिसाबले जानसकेको खण्डमा हामीले अबको चार वर्षमा घोषणापत्रमा उल्लेख गरेभन्दा कैयौं गुणा बढी परिमाणमा काम गर्नेमा म विश्वस्त छुँ ।

विलासी जीवनयापनको चरम महत्वकांक्षाले देशको माटोप्रतिको प्रेम ह्वात्तै घटेको छ, युवाको मथिङ्गलमा सल्किएको विदेश मोहलाई कसरी राष्ट्रियतासँग जोड्न सकिएला ?

हामी खासमा अन्तर्राष्ट्रिय जाती मान्ने कम्युनिस्ट मानव भएकोले आफ्ना कैयौं आवश्यकतालाई नयाँ ढंगले जिउँछुँ भन्ने आम मानिसको चाहानामा अंकुश लगाउन त सकिँदैन तर नेपाली जुन जहाँ भएपनि आफ्नो माटोप्रतिको जिम्मेवारी र दायित्व नराख्नु त ठुलो समस्या हो । त्यसो हुनु हुँदैन । विज्ञान प्रविधिको बढ्दो पहँच र नयाँ –नयाँ आवश्यकताको चाहनाले गर्दा हेरक मानिस एक ठाउँबाट अर्काे ठाउँमा सरिरहने त प्राचीन सभ्यताकै निरन्तरता पनि हो । मानव विकासको इतिहास हेर्दा पनि त्यो कुरा पुष्टि हुन्छ । जस्तैः माडी गाउँपालिकाका गाउँ घरका कुनाकन्दराको मानिस घर्तीगाउँ ओइरिरहेको छ, घर्तीगाउँको मानिस लिवाङ, दाङ वा बुटवल दौडिरहेको छ, दाङ बुटवलका मान्छेहरु चितवन, पोखरा र काठमाडौं सरिहरेका छन् भने ठुला शहरका मानिस फेरि युरोप अमेरिका पुगिरहेका छन् । यद्यपि परिवार पाल्नकै लागि विदेश भौतारिने अधिकांश जुन दुखद स्थिति छ त्यसलाई उत्पादनमा जोडेर न्युनिकरण गर्न जरुरी छ ।

माओवादीले रुकुम र रोल्पाले विकास र सुशासनको रुपमा जुन उदाहरण देशैभर सन्देस दिन सकेन भन्ने जनमानसमा व्यापक गुनासो छ । भ्रष्टाचारमै चुर्लुम्म डुबेर फरक नदेखिको स्थिति त होला नि ?