लेनिन स्मृति शतवार्षिकी समिति दाङको आयोजनामा लेनिन विमर्श सृंखला अन्तर्गत “धर्मबारे लेनिन र आजकोे समय” विषयक छलफल कार्यक्रम सम्पन्न गरिएको छ । सर्वोदय पुस्तकालय घोराहीमा भएको सो कार्यक्रममा समितिका संयोजक प्रमोद धितालले छलफलकै शीर्षकमा छलफल लेख वाचन गरेर गरेका थिए । छलफलका क्रममा धितालले धर्मको सम्बन्धमा आजपनि लेनिनबाट व्यक्त विचारहरु सान्दर्भिक भएको चर्चा गर्दै यस विषयमा हुने विमर्शहरुको महत्व अझै बढेर गएको कुरा व्यक्त गरे । साथै आजको साम्राज्यवादले जनतालाई विभाजित गर्न, भाग्यवादी बनाउन र शोषण गर्नका लागि गतिलो हतियारको रुपमा उपयोग गरिहरेकाले धर्मको शोषणकारी चरित्रबारे प्रशस्तै लेखिनुपर्ने, बोलिनुपर्ने र यसलाई वर्गीय आन्दोलनसँग जोड्नुपर्ने पनि बताए ।
कार्यक्रममा लेनिन स्मृति शतवार्षिकीकका सल्लाहकार लेखराज रेग्मीले लेनिनको ‘समाजवाद र धर्म’ नामको रचना निकै महत्वको भएको चर्चा गर्दै तर्कहरुको समाप्तीसँगै अध्यात्मको सुरुवात हुने बताउँदै विज्ञान र धर्म एकअर्काका विरोधी भएको कुरा व्यक्त गर्नुभयो । छलफलको क्रममा आफ्नो मन्तव्य राख्दै उनले भने– ‘धार्मिक मान्यताको विपरित विज्ञानले दुनियाँलाई जान्न सकिन्छ भन्छ, तर व्यक्तिका सीमा हुन्छन् ।’ कार्यक्रममा वाम बुद्धिजीवी तथा शतवार्षिकी समितिका सदस्य रामप्रसाद जैसीले शब्द र कर्मप्रतिको खाडल अहिलेको सबैभन्दा डरलाग्दो पक्ष भएको चर्चा गर्दै जति नेतृत्वपंक्तिको माथिल्लो तहमा हे¥यो समस्या त्यति नै विकराल रहेको चर्चा गर्दै सही स्कुलिङको निरन्तरता र सो अनुरुपको रुपान्तरण आवश्यक भएको कुरामा जोड दिए । त्यसैगरि वामपन्थी बुद्धिजीवी तथा कवि घनश्याम अस्तित्वले पनि धर्म सम्बन्धि लेनिनका रचनाहरुको बारेमा संक्षिप्त ब्याख्यात्मक चर्चा गरे । नेपालमा हाल जतिसुकै कम्युनिष्ट पार्टी भनेर दाबी गरिएपनि वास्तविक कम्युनिष्ट शक्तिहरुको खडेरी परेकाले पनि समाजमा धार्मीक शासन र शोषण थप बढेको बताए । कवि यज्ञ बहादुर डाँगीले धर्मको कुरा गर्दा पूर्वीय दर्शनमा विकास भएका चारवाक जस्ता भौतिकवादी दर्शनहरुले धर्मका विरुद्ध गरेका संघर्षहरुको पनि चर्चा गर्नुपर्ने कुरा व्यत्तः गरे । उनले समाज धार्मिक फण्डामा झन पछि झन नराम्ररी भासिँदै गइरहेको स्मरण गराउँदै धार्मिक व्यभिचार र यसको भ्रमको चिरफारमा लेनिनका महत्वपूर्ण विचारहरु समाजमा सम्प्रेशण गर्न निकै ढिलो भएको बताए ।
त्यस्तै प्राणमञ्च मासिकका प्रधान सम्पादक पदम प्रसाद पोख्रेलले मानवले मुक्ति, संघर्ष, सपना र तार्किकता नदेखेपछि अन्तत धर्मको शरणमा आफूलाई लम्पसार पारेको बताए । उनले सामन्तवाद विरुद्ध पूँजीवादले संघर्ष गर्दा धर्मलाई राज्यबाट अलग राख्नुपर्ने प्रमुख विषयमध्य एक राखेको भएपनि कालान्तरमा जनतालाई धार्मिक अन्धताकै जामा पहिराएर ६ सय वर्षदेखि शासन गर्दै आएको र यसको आयु पनि धेरै लामो नभएको जिकीर गरे । साम्राज्यवादी पूँजीवादको चरणसम्म आउँदा धर्मकै नाममा संसारभर युद्ध माडारिएकोले मानव मुक्तिको एक मात्र सपना वैज्ञानिक समाजवाद स्थापना हुनुपर्ने बताए । पोख्रेलले बैज्ञानिक समाजवाद मानिसको उन्नत चेतानाको उपज भएकोले सो खालको चेतना निर्माणमा व्यवस्थित ढंगले अध्ययन, छलफल र सोही अनुरुपको स्कुलिङ आम जनतामाझ पुग्नुपर्नेमा जोड दिँदै त्यसको लागि सबैभन्दा पहिले अर्थराजनीति, सामाजिक, सांस्कृतिक र आर्थिक रुपमा असल आचरण अर्थात माक््रवादी, लेनिनवादी विश्व्दृष्टिकोणको मामिलामा स्वयम् आपूm सैद्धान्तिक र व्यवहारिक रुपमा एक भएपछि मात्र समाजलाई प्रशिक्षित गर्ने नैतिक हैसियत बन्ने भएकोले त्यसतर्फ हरेक मानिस खासगरी कम्युनिस्ट नेता–कार्यकर्ता लागेमा परिवर्तन सम्भव भएको बताए ।
माक्र्सवादी ज्ञानशालाका संयोजक बुद्धिप्रकाश धितालले आज नेपालमा लेनिनका विचार एकातिर र त्यसका अनुयायी भनिएकाहरुको व्यवहार त्यसको ठिक विरोधी दिशातिर गइरहेकाले यसको विरुद्ध विचारधारात्मक संघर्षको जरुरी रहेकाले लेनिनका विचारहरुको महत्व अझै बढेको बताए ।
त्यसैगरी कार्यक्रममा बुद्धिजीवी माधव चौधरीले धर्मको सूरुवात गलत नियतका साथ नभएको भएतापनि पछिल्लो कालखण्डमा शोषणको माध्यम बन्न पुगेको राय राखे । बुद्धिजिवी गंगाराम भण्डारीले आफूले लेनिनका रचनाहरु अध्ययन नगरेको र संस्कृतको विद्यार्थी हुनुको नाताले मानिसलाई अनुशासनमा राख्नका लागि धर्मको आवश्यक रहेको आपूmलाई पनि लाग्ने गरेको बताए ।
कार्यक्रममा बोल्ने सबै बक्ताहरुले आज नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलन गंभीर विचलनको शिकार बनेको र धर्मलाई चुनावी उपयोगको हतियार बनाएर जनतमाथि घात गरिरहेकोमा चिन्ता व्यक्त गर्दै विचारधारात्मक संघर्षको आवश्यकता बढेको बताएका थिए । लेनिन स्मृति शतवार्षिकी समितिले आगमी दिनहरुमा पनि लेनिनका कालजयी रचना तथा विभिन्न विषयहरुमा छलफल चलाउदै जाने लेनिन शतवार्षिकी समिति दाङका संयोजक प्रमोद धितालले प्राणमञ्च मिडियालाई बताए ।
